Antik Yunan skene'si oyunun asıl oynandığı yer değil, onun ardında kalan ve bir fon oluşturan perde gibidir. Helenistik çağ ve Roma'da önemi artsa da, skene yapısı bir oyun alanı haline yine de dönüşmez. Ortaçağ'da tiyatro yapılarının ortadan kalkışıyla birlikte, sahne de bir yapısal mekan olmaktan çıkar. Bu dönem sahnesi bir meydanın bir kenarında kurulan, derme çatma geçici bir platformdan ibarettir. Rönesans, Antikite'deki pek çok şeyi canlandırdığı gibi, tiyatro yapısını da yeniden mimarlığın gündemine getirir. 16. yy'ın ikinci yarısında, Palladio'nun İtalya2nın Vicenza kentinde gerçekleştirdiği Teatro Olimpico'nun sahnesi, bu mekanın gelişimindeki en önemli aşamalardan biridir. Ünlü mimar tarihte ilk kez olarak, bu yapıda sahneyi bir fon olmaktan çıkarıp, içinde oyunun yer aldığı saymaca bir mekan olarak düzenler. Yarım daire planlı, amfi biçimindeki salona sahne kesiminde birer minyatür sokak gibi düzenlenmiş üç mekan açılmaktadır.
Sahnenin bir duvar olmaktan uzaklaşarak bir mekan haline gelişi Barok tiyatoroda tamamlanır ve bugün bildiğimiz klasik kutu sahne belirir. 20. yy'a dek egemenliğini sürdüren kutu sahne, bu çağda yerini hızla sahne mekanı ile seyir mekanını bütünleştiren bir anlayışa terketmektedir. Arena sahnesi bu anlayışın bir ürünüdür. Çağdaş sahneye getirilen en önemli ve ilerici yorumlardan biri ise, 1920'lerde Alman mimar W. Gropius tarafından tasarlanan "Tümel tiyatro"da gözlemlenebilir. Bu proje sahne ve seyir mekanlarını kesin bir durağanlıktan ve ayrılmışlıktan kurtararak, gerektiğinde arena gerektiğinde kutu sahne olarak düzenlenebilecek, istenildiği şekilde örgütlenebilir bir tiyatro mekanı sunmaktır. Söz konusu proje gerçekleştirilmemişse de, 20. yy'daki çoğu deneyci tiyatronun bu örnekten yola çıktığı söylenebilir.
Yorumlar
Yorum Gönder