ÇARŞI

Bir kentin ya da kent parçasının alışveriş ve ticaret alanı. Kökeni Farsça -cahar- (dört) ve -suk- (sokak) sözcükleridir. Terimin kökeni eski İran'da çarşıların genellikle yolların kesişme noktalarında yeralmasından kaynaklanmıştır. İlk çarşıların Mezopotamya'da belirdiği ve bunların sur kapılarının hemen dışında yer aldıkları bilinir. Örgütlü bir ticaret alanı ise ancak Antik Yunan'da ortaya çıkar. Örneğin Agora ve orada ortaya çıkan stoalar birer örgütlü kentsel merkez yaratma çabasını yansıtmaktadır. Roma'da ise Trajan pazarının da örneklediği gibi, kapalıçarşı olarak nitelenebilecek yapılar bile gerçekleşmiştir. Ortaçağ'da bu anlamda bir çarşı mekanından söz edilemez. Genellikle kilisenin önünde yer alan bir alışveriş merkezi düzenli bir yapılaşma gayretinin ürünü değildir. Çarşının yeniden örgütlü bir kentsel alana ya da yapılaşmaya kavuşması için Endüstri Çağı'nı beklemek gerekmiştir. 19. yy'la birlikte, büyük boyutlu çarşı yapıları, pasajlar ve son olarak da 20. yy'da alışveriş merkezleri ortaya çıkmıştır.