Romalılar İtalyan yarımadasında uzun süreli egemenliklerini geliştirmeden önce, birkaç başka insan grubu kasabaları ve çiftlikleri küçük ölçekli toplumlara organize etti. Yine de bu Roma öncesi toplumların en dikkat çekici ve en uzun ömürlü olanı, Etrüskler olarak bilinenler bile tarihçiler için bir gizem olarak kalmaya devam ediyor. Bildiğimiz şey şu: MÖ 1000'den bir süre önce, insanlar kuzey ve doğu bölgelerinden günümüz İtalya'sının orta kısmına taşınmaya başladı; MÖ 800 civarında, daha fazla insan Küçük Asya'dan, günümüz Türkiye'sinden bölgeye geldi. Şimdi Etrüskler olarak bilinen bu insanlar, antik Yunan, Mezopotamya (günümüz Türkiye'sinde merkezlenmiştir) ve Asya kültürlerinden gelenek ve kostümler getirdiler ve kendilerine ait gelişen bir kültür geliştirdiler. Gevşek bir şekilde birbirine bağlı şehir devletlerinden oluşan Yunan sistemine göre modellenen Etrüsk kültürü, birkaç yüz yıl boyunca gelişti. Ancak MÖ 400 civarında kuzey ve güneydeki bölgelerden sık sık saldırılara maruz kaldılar. MÖ 250'de Roma egemenliğine girdiler ve MÖ 80'de. Kültürleri neredeyse tamamen yok olmuştu. Tarihçiler uzun zamandır Etrüsklerin çok az yazılı kayıt bırakmaları nedeniyle gizemli olduğunu düşünmüşlerdir. Toplumlarını nasıl kurduklarını veya neden dağıldıklarını bilmiyoruz. Yaşam biçimleri ve özellikle daha fakir insanların nasıl yaşadıkları hakkında fazla bir şey bilmiyoruz. Ancak giyinme biçimleri, saçlarını şekillendirmeleri ve kendilerini süsleme biçimleri hakkında oldukça fazla şey biliyoruz. Etrüsklerle ilgili olarak günümüze ulaşan kanıtlar (çoğu zenginlerin mezarlarından çıkarılan resimler, heykeller ve çanak çömlekler) Etrüsklerin Yunanistan ve Asya'dan gelen etkileri birleştiren iyi gelişmiş kostüm geleneklerine sahip olduğunu gösteriyor. Kostümleri, daha sonraki yıllarda İtalya'ya ve bölgenin geri kalanına hakim olan Romalılar üzerinde büyük bir etkiye sahipti. Daha zengin Etrüskler gerçekten çok iyi giyinirdi. Giysileri kaliteli yün, pamuk ve ketenden yapılırdı, genellikle çok renkliydi ve Yunan modellerine dayanıyordu. Örneğin kadınlar, genellikle himation adı verilen bir şalın altına chiton adı verilen bir elbise giyerlerdi. Bu giysilerin her ikisi de parlak renklerle boyanmış olurdu ve kanıtlar, Etrüsk kadınlarının ayrıntılı desenli giysiler giymeyi sevdiğini gösteriyor. Erkekler cinsel organlarını örten bir bel eteği giyer ve genellikle Yunan tarzı bir tunik giyerlerdi. Kısa bir yün pelerin olan lacerna da çok yaygındı. MÖ altıncı yüzyılın ortalarına doğru, tebenna adı verilen belirgin bir giysi en yaygın erkek giysisi haline geldi. Yunan klamisine benzer şekilde, tebenna sol omuza atılan ve daha sonra sağ kolun altından gövdeye sarılan uzun bir pelerindi. Genellikle giyenin toplumdaki statüsünü veya rütbesini belirten renkli çizgiler olan clavi ile süslenirdi. Tebenna'nın Roma togası için model olduğu düşünülüyor ve Romalılar da clavi kullanımını benimsediler. Etrüsk kostümünün öne çıkan özelliklerinden biri de çarpıcı mücevherleriydi. Etrüskler, pürüzsüz bir zemin üzerine minik altın taneciklerini lehimleyerek ışıltılı bir etki yaratmayı içeren granülasyon olarak bilinen bir altın işleme tekniği geliştirdiler. Etrüskler bilezik, kolye, küpe, toka ve iğne ve diğer mücevher türlerini taktılar. Ayrıca makyaj yaptılar ve karmaşık, örgülü saç modelleri yaptılar. İlk Etrüsk erkekleri sakal taktı, ancak daha sonra temiz tıraşlı bir yüz norm haline geldi. Etrüsklerin kostüm geleneklerinin çoğu tarihte kayboldu, ancak birçoğu Romalıların geleneklerinde yaşamaya devam etti.
DAHA FAZLA BİLGİ İÇİN
Bonfante, Larissa. Etrüsk Elbisesi. Baltimore, MD: Johns Hopkins University Press, 1975. Cosgrave, Bronwyn. Kostüm ve Modanın Tam Tarihi: Antik Mısır'dan Günümüze. New York: Checkmark Books, 2000. Gizemli Etrüskler. http://www.mysteriousetruscans.com/index.html (erişim tarihi 24 Temmuz 2003).
---
Before the Romans developed their long-lasting rule on the Italian peninsula, several other groups of people organized towns and farms into small-scale societies. Yet even the most notable and longest lasting of these pre-Roman societies, known as the Etruscans, remains somewhat of a mystery to historians. This is what we know: sometime before 1000 B.C.E. people began to move to the central part of present-day Italy from areas north and east; around 800 B.C.E. more people arrived in the area from Asia Minor, in present-day Turkey. These people, known now as Etruscans, brought with them traditions and costumes from ancient Greek, Mesopotamian (centered in present-day Turkey), and Asian cultures, and they developed a thriving culture of their own. Modeled on the Greek system of loosely linked city-states, the Etruscan culture thrived for several hundred years. Beginning in about 400 B.C.E., however, they came under frequent attacks from territories to the north and south. They were brought under Roman rule in 250 B.C.E., and by 80 B.C.E. Their culture had been virtually destroyed. Historians have long thought of the Etruscans as mysterious because they left so few written records. We don't know how they built their society or why it fell apart. We don't know much about the ways that they lived and especially about how the poorer people lived. But we do know quite a bit about the way they dressed, wore their hair, and ornamented themselves. The evidence that survived concerning the Etruscans—paintings, sculpture, and pottery, most of it recovered from burial tombs of the wealthy—indicates that the Etruscans had well-developed costume traditions that combined influences from Greece and Asia. Their costumes had a great influence on the Romans who came to dominate Italy, and the rest of the region, in later years. Wealthier Etruscans dressed very well indeed. Their clothes were made of fine wool, cotton, and linen, they were often very colorful, and they were based on Greek models. Women, for example, typically wore a gown called a chiton under a shawl called a himation. Both of these garments would have been dyed in bright colors, and evidence indicates that Etruscan women loved to wear elaborately patterned garments. Men wore a loin skirt that covered their genitals and often wore a Greek-style tunic. The lacerna, a short woolen cloak, was also very common. By the middle of the sixth century B.C.E. A distinctive garment called a tebenna became the most common male garment. Similar to the Greek chlamys, the tebenna was a long cloak that was draped over the left shoulder and then wrapped around the torso under the right arm. It was often decorated with clavi, stripes of color that indicated the wearer's status or rank in society. The tebenna is thought to be the model for the Roman toga, and Romans also adopted the use of clavi. One of the highlights of Etruscan costume was its striking jewelry. The Etruscans developed a gold-working technique known as granulation, which involved soldering tiny grains of gold on a smooth background to create a glittering effect. Etruscans wore bracelets, necklaces, earrings, clasps and pins, and other types of jewelry. They also wore makeup and complicated, braided hairstyles. Early Etruscan men wore beards, though later a clean-shaven face became the norm. Many of the costume traditions of the Etruscans were lost to history, but many others lived on in the traditions of the Romans.
FOR MORE INFORMATION
Bonfante, Larissa. Etruscan Dress. Baltimore, MD: Johns Hopkins University Press, 1975. Cosgrave, Bronwyn. The Complete History of Costume and Fashion: From Ancient Egypt to the Present Day. New York: Checkmark Books, 2000. The Mysterious Etruscans. http://www.mysteriousetruscans.com/index.html (accessed on July 24, 2003).
Photo: https://tr.pinterest.com/pin/677088125197011239/
Kaynak: S. Pendergast, T. Pendergast, S. Hermsen, Fashion, Costume, and Culture: Clothing, Headwear, Body Decorations, and Footwear through the Ages, Thomson Gale, 2023
Yorumlar
Yorum Gönder